در پارسی کهن زَرپَران نام داشت به معنی گلی که پرهایش مانند زَر است، و با وارد شدن واژه های عربی به زعفران تغییر نام یافت و در دنیا با نام زعفران معرفی شد
زعفران یکی از صادرات مهم غیر نفتی ایران هست و بزرگترین صادرکنندگان زعفران در دنیا طبق آماری که در سال 2018 گرفته شد؛ ایران با میزان 101.32 میلیون دلار و 36.7% سهم صادرات جهانی در رتبه اول و به ترتیب بعد از ایران، اسپانیا، افغانستان، هند و یونان هست و همچنین چین نیز بزرگترین وارد کننده زعفران هست.
سالها هست که زعفران به عنوان گرانترین ادویه جهان بر حسب وزنش شناخته شده و ایران بود که روش کشت و مصرف آن را به دیگر نقاط دنیا یاد داد. پیاز زعفران را در ماه های مهر و آبان میتوان کاشت و در ماه آذر شاهد گلدهی زعفرانهای زیبا و خوشبو و با ارزش بود.
مشخصات ظاهری زعفران
گیاه زعفران، گیاهی هست که ارتفاع آن بین 10 تا 30 سانتیمتر است، که از وسط پیاز یا قاعده ساقه برگهای باریک و دراز خارج میشود که در بین این برگها ساقهای گلدار بیرون میآید که بین یک تا سه گل در خود جای داده است، هر گل دارای شش گلبرگ هست که بسته به واریته ها به رنگ های بنفش،ارغوانی یا گلی هستن
گل زعفران دارای 3 پرچم و کلاله 3 شاخه به رنگ قرمز ملایم به نارنجی هستند (قسمتی که به نام زعفران مشهور است و خشک شده این قسمت را استفاده میکنند) و یک لوله پرچم دارد که در انتها به سه یا بیشتر شاخه تقسیم میشود.
تفاوت گل زعفران با گل حسرت
تفاوت زعفران با گل حسرت تعداد و فرم پرچم آنهاست، گل حسرت دارای شش پرچم است و 3 لوله پرچمدار که هر کدام به دو شاخه تقسیم میشود. در طبیعت گل زعفران وحشی با گل حسرت به هم بسیار شبیه هست که این شباهت بسیار میتواند خطرناک باشد، چون گل حسرت بسیار سمی است و اشتباه این دو میتواند جبرانناپذیر باشد!
گل زعفران در ایران شامل 10 گونه که از تیره ایریداسه هست که تنها گونه Crocus-sativus جنبه خوراكی و دارويی دارد و گل حسرت شامل 17 گونه در ایران که از تیره لیلیاسه هست.
زعفرانیه
در اواخر حکومت محمدرضا پهلوی قسمتی از زمینهای شمیرانات هنوز زمینهایی بود که گندم کشت میشد. از طرف دیگر با کمک شوکت الملک پنجاه من پیاز زعفران در سعد آباد کاشتند، که خوب به عمل آمد، و این کشت زعفران هم نزدیک خیابان زعفرانیه بود و کمکم این خیابان به نام زعفرانیه خوانده شد.